Willen we wel zo bekend zijn?
DNA, wat is DNA nu eigenlijk? DNA zit in je lichaam. In DNA staan al jouw erfelijke eigenschappen opgeslagen. Wie jouw DNA kan lezen, weet dus alles over hoe jouw lichaam in elkaar zit en wat er mis of juist goed met je is. Omdat DNA jou herkenbaar maakt, is er een idee ontstaan om het DNA van alle Nederlandse mensen op te slaan in de zogenaamde DNA-bank. Nu is de vraag of dit een goede ontwikkeling is of juist niet.
De DNA-wet op dit moment.
Sinds 2005 is de wet ingesteld dat het DNA van veroordeelden afgenomen mag worden en worden opgeslagen in een DNA-databank. Deze wet gelde in 2005 alleen voor veroordeelden die gewelds- en/of zedenmisdrijven hebben gepleegd. Sinds 1 januari 2009 geldt deze wet ook voor mensen die meerdere malen zijn veroordeeld en voor veroordeelden aan wie een ISD-maatregel is opgelegd. Een veroordeelde met een ISD-maatregel is iemand die meerdere keren delicten hebben gepleegd. Na een bepaald aantal delicten kan de rechter beslissen deze persoon voor maximaal twee jaar in een daarvoor bestemde inrichting te plaatsen. Hier wordt gewerkt aan gedragsveranderingen en kan de persoon natuurlijk tijdelijk geen delicten plegen. Vanaf 1 januari 2010 zal de wet toegepast worden bij veroordeelden van alle delicten waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan. Ook is het zo dat het DNA van veroordeelden die een gevangenisstraf hebben gekregen dertig jaar bewaard mag blijven en voor alle anderen twintig jaar.
Sinds 1997 bestaat de DNA-databank. In 2005 zijn er 35.375 profielen in opgeslagen. Dit zijn profielen van bekende veroordeelden, maar ook van onbekende mensen. Hiervan is het DNA wel gevonden alleen is er op dit moment nog geen persoon voor. Deze persoon bevindt zich dan niet in de databank. Er worden elk jaar zo’n 3.000 DNA-monsters gekoppeld aan personen. Dit is zeer goed voor het snel oplossen van delicten.
Maar…
Alles klinkt handig, dus waarom niet gewoon zo’n databank voor heel Nederland beginnen. Daar zijn veel discussies over en dat komt omdat er wat meer bij komt kijken dan alleen misdaden oplossen. In DNA staat ook geschreven wat voor ziektes iemand heeft, of dat iemand een gen draagt van een bepaalde ziekte en deze bijvoorbeeld door zou kunnen geven aan zijn of haar kinderen. Er zijn mensen die dit willen weten. Zij willen weten of hun iets te verwachten staat, maar er zijn ook heel veel mensen die dit niet willen weten. Ookal zou iemand het willen weten, wil diegene dan mensen bij die gegevens kunnen komen. Dit is een groot dilemma en hier wordt al jaren over gediscussieerd.
Op dit moment ziet het er nog steeds naar uit dat een nationale DNA-databank er niet zal komen. Het brengt te veel risico’s met zich mee wat betreft de privacy van de burger. Hierbij moet je ook denken aan bijvoorbeeld een vrouw met het gen voor de ziekte van Huntington, een spierziekte die als je het heb 100 % dodelijk is. Wanneer zij een levensverzekering wil afsluiten en de verzekeraar erachter komt dat zij dit gen draagt, zal zij nooit een verzekering krijgen. Dit kan duiden op discriminatie.
Andere mogelijkheden.
Wel zijn er andere mogelijkheden waardoor de opsporing van criminelen met behulp van DNA kan worden bevorderd. Hierbij moet je denken aan verwantschapsonderzoeken. Een voorbeeld is, als er sprake is van een verkrachtingszaak. Deze is gemakkelijk op te lossen door een DNA-test. Wanneer het er op wijst dat de dader iemand uit de familie is, is deze zaak op te lossen als het wettelijk mogelijk was dat het DNA van familieleden ook afgenomen mag worden. Dit natuurlijk alleen wanneer er een aanleiding voor is.
Ook kan het oplossen van delicten worden bevorderd wanneer er een groepsdelict plaatsvindt waarvan niet iedere persoon wordt veroordeeld, maar waar wel van iedere persoon DNA wordt afgenomen. Wanneer je het DNA van de niet-veroordeelde personen afneemt kan dit helpen in een volgende zaak waarin één van deze personen betrokken is. Dit komt namelijk erg vaak voor.
Er is nu ook sprake van een regeling waarbij ze letten op uiterlijk waarneembare persoonskenmerken, hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld: geslacht en ras. Als we toch al een databank hebben van veroordeelden, dan kunnen de uiterlijk waarneembare persoonskenmerken daar toch bij opgenomen worden.
Als laatste zal er vaker met grootschalige DNA-onderzoeken worden gewerkt. Hierbij is het zo dat als er een delict plaatsvindt met meerdere getuigen en toeschouwers, dat dan van die personen ook het DNA afgenomen kan worden. Deze gegevens worden wel weer verwijderd naarmate het onderzoek wordt afgerond. Hier heb je dus later niets meer aan, maar het delict zelf kan sneller opgelost worden.
Dus…
Op dit moment houdt Nederland de privacy nog goed bij de mens en vinden we andere manieren om delicten sneller op te lossen, maar of dit ook zal blijven is maar de vraag.
Kirsten Silvius Aantal woorden: 804